Doodgeschoten verzetsstrijder woonde aan De la Sablonièrekade 5

Met de 51e struikelsteen wordt Kampenaar Jo Leo Snoep herdacht die in de Tweede Wereldoorlog werd gearresteerd en na een ontsnapping doodgeschoten door de Duitse bezetter. Zaterdag werd het koperkleurige steentje in de stoep voor zijn woonhuis onthuld door twee kleinzoons van Snoep. Daaraan voorafgaand was er een bijeenkomst waarop het dramatische verhaal werd geschetst.

Struikelstenen
Struikelstenen (Duits: Stolpersteine) zijn herdenkingsplaatjes in het trottoir ter herinnering aan slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Veelal zijn Joden die door de nazi’s zijn gedeporteerd en omgebracht. Het kunnen ook anderszins oorlogsslachtoffers zijn, zoals omgekomen verzetsstrijders. In Spanje worden er zelfs struikelstenen geplaatst voor slachtoffers van het Francoregime.
Toon Slurink en Jo Leo Snoep zijn twee oorlogsslachtoffers uit Kampen voor wie hun verzet fataal werd. Voor Slurink volgt in maart een struikelsteen. Voor Snoep werd afgelopen zaterdag voor zijn toenmalige woonhuis aan de De la Sablonièrekade 5 een struikelsteen onthuld. Stichting Kamper Struikelstenen had nabestaanden en belangstellenden uitgenodigd bij Brasserie Birds. Twee kleinzoons van Snoep waren aanwezig, waarvan één uit Amerika overgekomen was.
Voorzitter van de Kamper stichting Pieter Treep wees erop dat we in een bijzonder herdenkingsjaar leven. Vijfenzeventig jaar na de bevrijding is het ”goed om de zaken boven water te halen en de herinnering levend te houden voor de volgende generaties”, zo sprak Streep. Hij wees erop dat we voor het eerst in de West-Europese geschiedenis al drie generaties lang in vrede leven. Binnen de Stichting Kamper Struikelstenen houdt Laurens Hooisma de dodenlijst bij.

Schietoefening
Hooisma verzorgt alle onderzoek en documentatie voor de stichting. Hij schetste het ingrijpende verhaal van Snoep, waarbij hij aangevuld werd door de kleinzoons. Snoep was werkzaam in de machinefabriek aan de Boven Havenstraat. Blijkbaar heeft er een deur opengestaan toen het verzet daar een schietoefening hield. De schoten werden gehoord bij de cavaleriemanege aan de IJsseldijk waar de Duitsers gelegerd waren. De volgende ochtend kwamen ze polshoogte nemen en arresteerden Snoep.
Hij werd weggevoerd in een motorzijspan, zo verklaren diverse ooggetuigen. Het precieze vervolg is onduidelijk. Snoep is waarschijnlijk niet ”de IJssel ingeschoven”. Na een geslaagde ontsnappingspoging werd hij weer opgepakt en neergeschoten. Twee kogelgaten in zijn borst (en één in zijn lies) wijzen erop dat hij niet in de rug op de vlucht, bijvoorbeeld in de IJssel, is neergeschoten. De kogel in zijn lies ging door zijn portemonnee die nog lang in familiebezit is geweest.
In de IJssel werd enkele dagen later zijn lijk gevonden waarop dokter Kolff hem moest identificeren. Hij kende Snoep die het onderstel voor zijn kunstnier had geleverd. Na de mishandeling bij de verhoren door de Duitsers, had het lichaam van Kolffs plaatsgenoot bovendien dagen in het water gelegen te hebben. Kolffs biograaf Herman Broers was ook aanwezig bij de onthulling van de struikelsteen en vertelde dat Kolff niet voor niets getraumatiseerd uit de oorlog was gekomen.

Ariohof
Snoep is jaren werkzaam geweest in Nederlands-Indië. Als bijnaam in het Nederlandse verzet had hij gekozen voor Ario, de voornaam van een Indische verzetsstrijder. In 1995 is er een straat naar Ario, oftewel Jo Leo Snoep, vernoemd. De kleinzoons Matt en Rob de Waard vertellen hoe hun moeder bij de onthulling van de straatnaam erop wees dat ’Ario’ niet alleen was. Na de oorlog hebben de verantwoordelijke twee Duitse soldaten tevergeefs contact gezocht met familie van Snoep.
De Toon Slurinkhof ligt vijfhonderd meter verwijderd van de Ariohof. Voor verzetsstrijder Slurink wordt in maart een struikelsteen gelegd. Vervolgens wordt er in dit herdenkingsjaar nog een derde struikelsteen gelegd in november. Daarmee komt de teller in Kampen op 53. Over de gehele wereld liggen er zo’n 9000 Stolpersteine, een initiatief van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Samen met een andere kunstenaar maakt hij nog steeds zelf elke struikelsteen.
Reijer van ’t Hul en zijn vader Teun waren ook aanwezig bij de onthulling van de struikelsteen voor Snoep. Teun van ’t Hul verrichtte in de oorlog hand- en spandiensten voor het verzet. Zo bracht hij de illegale krant ’Strijdend Nederland’ rond, waarbij Toon Slurink overigens tot de redactie behoorde. Ook bij De la Sablonièrekade 5 bezorgde Teun van ’t Hul de verzetskrant. Waar om de hoek op de IJsselkade de bewoner, Jo Leo Snoep, op 12 oktober 1944 werd doodgeschoten.

Zie ook:
• Dankzij ArboPositief blinken de struikelstenen weer (mei 2017)
• Gevallenen WOII herdacht en bevrijding gevierd (mei 2018)
• Kamper struikelstenen (overzicht)