Uit het niets grootste partij in alle provincies

Bij de verkiezingen voor Provinciale Staten èn de waterschappen heeft de BoerBurgerBeweging (BBB) een verpletterend resultaat behaald. Nadat vanochtend de laatste uitslag uit Utrecht bekend werd, blijkt de BBB in alle provincies uit het niets de grootste partij geworden. In Overijssel trok Carla Evers de kar, daarbij vanuit Zalk gesteund door Alwin Pleijter en Marlien van ’t Hul. De uitslagenavond in het provinciehuis werd voor hen één groot feest. Voor sommige andere partijen viel de schade mee. Hierna enkele percentages en reacties uit gemeente Kampen.

Winst en verlies
De opkomst in Overijssel was dit jaar 64,4% versus 59,3% vier jaar geleden. In Kampen was de opkomst respectievelijk 70,1% versus 64,9%. In de provincie heeft BBB uit het niets 31,3% van de stemmen binnengehaald en in Kampen 24,6%. In buurgemeenten Oldebroek en Noordoostpolder zelfs 32,9% en 34,6%. Elburg zit er tussenin met 28,6%.
Tweede en derde partij in Overijssel werden CDA en VVD met 8,2% versus 17,1% en 8,0% versus 12,9%. Naast BBB wonnen in Overijssel de eveneens nieuwe partijen JA21 en Volt 3,5% en 3,0%. Waarschijnlijk ten koste van Forum voor Democratie die van 13,3% naar 2,7% duikelde. Het CDA was na FVD de grootste verliezer maar blijft in Overijssel de tweede partij – op grote afstand van de BBB.
In Kampen blijven CU en SGP de tweede en derde partij, met 14,0% en 11,8% eveneens op respectabele afstand van de BBB. Forum ging terug van 9,3% naar 3,1%. Partijen als Samen Lokaal Twente, BVNL, Jezus Leeft en Allliantie hebben geen zetel gehaald.

Linkse wolk
De door Rutte en Schippers uitgeroepen ”linkse wolk” heeft stand gehouden. PvdA en GroenLinks verliezen zowel in Kampen als Overijssel iets. In de Staten betekent dat dat ze één zetel verliezen van de vier (GroenLinks) en drie (PvdA). Dat betekent dat de Kamper kandidaat Niels Jeurink voor GroenLinks met zijn vijfde plaats op del ijst waarschijnlijk niet zijn entree gaat maken in de provincie.

Hij bleef daar rustig onder en wacht af of GroenLinks een gedeputeerde gaat leveren. Dan zou hij opschuiven naar de vierde zetel. Een coalitie met GroenLinks is in theorie mogelijk maar BBB neemt het voortouw. Jeurink ziet geen grote overeenkomsten met deze partij. In zijn woorden: „BBB zal partijen kunnen vinden met kleinere verschillen in standpunten.”

Rechtse wind
De VVD heeft last van de nieuwe partijen ter rechterzijde. Naar verwachting verliest zij twee van de vier zetels in de Staten van Overijssel. In gemeente Kampen ging het stemresultaat terug van 8,3% naar 5,9%. Jan Tiemen van Dijk hoopte zijn entree te kunnen maken in het provinciebestuur maar daar ziet het niet naar uit met zijn vijfde plaats op de lijst. Hij is niet tevreden maar ”de kiezer heeft gesproken”. Hij wacht de coalitievorming in vertrouwen af.

De SGP was goed vertegenwoordigd op de uitslagenavond in het provinciehuis. In de Staten zal ze haar twee zetels behouden maar in Kampen daalde de uitslag toch met 1% naar 11,8%. Als wethouder waakte Bernhard van den Belt ervoor uitspraken te doen over de provincie. Jan Visscher wil zich wel het hoofd breken over de verloren stemmen. Na lang nadenken suggereert hij dat die naar de BBB zijn gegaan. De ervaren waterschapskandidaat werkt onmiskenbaar bij een accountskantoor want uit zijn borstzak haalt hij een rekenmachine om de stemuitkomsten te berekenen.

Aardverschuiving
De BBB heeft dit verkiezingsjaar voor een aardverschuiving geleid. De Provinciale Staten, die getrapt de Eerste Kamer kiezen, zullen voor nog meer oppositie zorgen voor de huidige regering. ”Rutte lacht het zoals gewoonlijk weg,” is een reactie in de wandelgangen van het waterschapskantoor. De opkomst is zo groot, met name in gemeenten als Zwolle en Steenwijkerland dat de geplande uitslagenmiddag bij het waterschap van donderdag niet gehaald werd. ’s Avonds werd de voorlopige zetelverdeling bekend.
Het algemeen bestuur van Waterschap Drents Overijsselse Delta bestaat uit 29 zetels. Daarvan zijn 25 zetels verkiesbaar. De BBB heeft daarvan volgens de tijdelijke uitslag 9 binnengesleept. Water Natuurlijk houdt er 5 en het zetelaantal van VVD en CDA gaat terug van respectievelijk 4 en 3 naar 2. Waar in de Staten 50Plus haar zetel verliest, daar zou ze die bij het waterschap ’terugkrijgen’. De Partij voor de Dieren wint zowel in de Provinciale Staten van Overijssel als bij WDO Delta en zou in beide gremia twee zetels krijgen.
Alwin Pleijter, het aanstormende Statenlid voor BBB uit Zalk, noemt het allemaal ”onwerkelijk” maar ”we gaan de handschoen oppakken!” Zijn partijgenoot, buurtgenoot en medestatenlid Marlien van ’t Hul concludeert: „Wij willen verandering. Blijkbaar wil heel Overijssel dat!”

Zie ook
• BBBuurten over kippen en politiek in Zalk
• Lezing Frederik Jansen over neomarxisme en Frankfurter Schule
• Janita en Ronald pleiten voor elektronisch stemmen (2019)
• Hilde Palland overhandigt koffertje Derde Kamer (2022)