cultuurZIEN weet wandelaars te boeien met veel wetenswaardigheden

Vooruitlopend op 80 jaar Bevrijding en op Koningsdag, organiseerde cultuurZIEN eind maart een stadswandeling door de Oranjewijk. Ofschoon deze wijk, gelegen tussen Brunnepe en de Hanzewijk, pas na de Eerste Wereldoorlog is gebouwd, blijkt dit Kamper stadsdeel al een rijke geschiedenis te hebben.

Proloog
cultuurZIEN is een kleinschalige, Kamper organisatie die regelmatig stadswandelingen organiseert. Vaak ligt het accent op cultuur en geschiedenis. cultuurZIEN is één van de weinige organisaties in Kampen die jaarlijks invulling geeft aan de Maand van de Geschiedenis met vaak een oorspronkelijke invulling van het thema (zie onderaan). Samen met haar man Kees Prins diept Carin Koopman een onderwerp dusdanig uit dat er vaak verrassende details naar boven komen. De wandelaars door de Oranjewijk deden er hun voordeel mee. Koopman had dit keer audio-ondersteuning voor de mensen die achter haar stonden.
De stadswandeling startte bij het monument op de Dam, de toegang tot de Oranjewijk vanuit de stad. Vroeger keek men uit over wei- en hooilanden met tot de zestiende en zeventiende eeuw tuinen van de Kamper elite – buiten de stadsmuren dus.

Wilhelminalaan
Nu kijkt men uit op de rij huizen langs de Oranjesingel, tot 1964 gewoon Cingel genoemd. Dit was één van de eerste (sociale) woningbouwprojecten voor arbeidershuizen buiten de binnenstad. In 1885 werd de coöperatieve bouwvereniging Des Werkmans Vriend opgericht die arbeiders een eigen woning gunden. In 1887 verkochten de veehouders Jan en Willem Kanis hun hooilanden aan Des Werkmansvriend en dan gaat het snel.
De Dam geeft toegang tot de Wilhelminalaan, de belangrijkste straat in de Oranjewijk. Wilhelmina was toen koningin. Halverwege kruist de Wilhelminalaan met de Julianastraat, genoemd naar de toenmalige kroonprinses. „Wat direct opvalt,” zo vertelde Koopman, „zijn de diepe tuinen achter de huizen.” Men was gewoon zelfvoorziend te zijn en zo was er ruimte om eigen groente te verbouwen en bijvoorbeeld een geit te houden.

Anekdotes
Over meerdere huizen aan de Wilhelminalaan weet Koopman de geschiedenis te vertellen, van een omgekomen militair op huisnummer 15 tot de overleden bewoonster op huisnummer 24 door brandwonden die ze opliep door een benzinetank die piloten in de oorlog hadden gedumpt als overbodige ballast. Zo gaat het verder door de straten die naar leden van het Koninklijk Huis zijn genoemd. Niet allemaal even bekend want wie weet dat Louise de Coligny, de singel langs de gracht, vierde vrouw was van Willem van Oranje, weduwe nadat hij vermoord was door Balthasar Geraards, en moeder van Frederik Hendrik?
Ook de scholen en de nering aan de Wilhelminalaan komen ter sprake. Vanuit de groep wandelaars klinken kreten van herkenning.

Oranjewijk
De Oranjewijk is aangelegd in de periode 1926-1928 in opdracht van vier verschillende woningbouwverenigingen. De wijk stamt uit de tijd van de tuindorpen: er golden eisen voor de straatbreedte en er moest ruimte zijn voor pleintjes met een groenstrook. Er moesten gebogen straten liggen en dit alles gold ook voor het Klooster- en Bagijnekwartier in Brunnepe.
Het had niet veel gescheeld of de hele Oranjewijk was er niet gekomen. Kampen was een garnizoensstad en in 1929 ontstond het plan om achter de huizen van Des Werkmans Vriend een schietbaan aan te leggen – op het opgespoten terrein van zo’n acht hectare bestemd voor woningbouw. Dit ging niet door vanwege de geluidsoverlast en de veiligheid.

Oldenhof
De wandeling eindigde bij bejaardencomplex De Oldenhof, genoemd naar de verbannen Kamper burgemeester tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zo kwamen ook verhalen aan de oorlog naar boven. Tevens door enkele struikelstenen die verspreid door de wijk liggen. De Oldenhof kende drie jaar geleden een primeur voor de Thuisgevers met de eerste toegewezen woning aan vluchtelingen (zie onderaan). Verhalen te over. Evenals zonneschijn die middag hetgeen de geslaagde stadswandeling door en over de Oranjewijk completeerde.

Zie ook:

• Eerdere activiteiten van cultuurZIEN
• Staatssecretaris bezoekt statushouders in De Oldenhof (video)