Na veel overlast in Wilsum nu ook in IJsselmuiden actief

De steenmarter is in opmars. Komend vanuit Duitsland en Oost-Nederland heeft zijn gestage verplaatsing westwaarts de steenmarter in onze gemeente gebracht. Inwoners van Wilsum roeren de trom en Dorpsbelangen Wilsum heeft een meldpunt geopend want de overlast is aanzienlijk, van slaapgebrek tot materiële schade. De beschermde status van de diersoort staat een snelle oplossing in de weg waarmee het dilemma opdoemt tussen natuurwaarde en overlast, of zelfs risico’s, voor de mens.

Namens Dorpsbelangen lichten Albert Boeve (voorzitter) en Mascha Heldoorn (vicevoorzitter) de situatie toe. Het beestje is niet nieuw en onbekend maar de aantallen en de overlast beginnen de spuigaten uit te lopen. Heldoorn hoort al jaren ’s nachts getrippel op het dak en dacht daarbij aan duiven of andere vogels. Totdat ze, bij het uitgraven van een pergola in de tuin, een nest ontdekte dat van een steenmarter bleek te zijn. Meerdere inwoners van Wilsum bleken het nachtdier op bezoek te krijgen en na het opzetten van een meldpunt, komen de meldingen ook uit omliggende dorpen binnen. Boeve vertelt dat er overleg is met de gemeente en ook burgers daar kunnen aankloppen voor advies. Een camera op een huis aan de Dorpsweg in Wilsum heeft het nachtelijk bezoek van de dieren vastgelegd.

Beschermde status
De steenmarter (Martes foina) is ongeveer zo groot als een kat maar heeft kortere poten en een slanker postuur. De Zoogdiervereniging heeft een informatieve video gemaakt over de steenmarter (zie onderaan). Door zijn gewilde mooie pels werd hij met uitsterven bedreigd en is om die reden in 1942 op de lijst van beschermde diersoorten geplaatst. Sindsdien mag de marterachtige niet meer bestreden worden en kan zich ongehinderd voortplanten, mede door gebrek aan een natuurlijke vijand. Het is een zogenaamde cultuurvolger en Boeve licht toe: ”Van nature is het een schuchter dier maar hij past zich aan aan de mensen, zoals in de natuur vaak voorkomt. De situatie is vergelijkbaar met vossen die ook in het buitengebied thuis horen maar steeds vaker menselijke territoria binnendringen.” De voorzitter van Dorpsbelangen vervolgt: ”Bij uitsterven is de statustoekenning begrijpelijk maar de politiek moet dan wel het vervolg monitoren en later eventueel weer aanpassen.” Steenmarters verplaatsen is toegestaan maar biedt geen soelaas. Het vrijgekomen territorium wordt dan weer door andere soortgenoten ingenomen.

Meldpunt en voorlichting
Naast het ”spelen en dansen” op de daken, dat mensen uit hun slaap kan houden, zorgen de steenmarters voor stankoverlast door hun uitscheiding en door de prooien die ze mee naar hun nest slepen maar slechts ten dele opeten. Heldoorn geeft aan dat ze het advies kreeg om de pergola helemaal weg te halen om de marters van het dak te houden. ”Maar dat haalt niets uit”, vertelt ze, “want de beesten klimmen desnoods tegen steile wanden op.” Andere opties zijn het bevestigen van een marterkraag rondom de stam of een nestkast elders in de tuin maken voor de ongenode gast(en). Boeve benadrukt dat voorlichting belangrijk is: ”De beestjes zien er schattig uit maar als je ze aanhaalt, raken ze nog meer gewend aan mensen.” Dorpsbelangen Wilsum heeft op haar website (zie onderaan) een meldpunt geopend om in kaart te brengen waar, wanneer en hoe groot de marterpopulatie en schade is. De gemeente komt dan langs voor inventarisatie en advies. Om de marter buitenshuis te houden, kunnen diens toegangswegen (-gaten) dichtgestopt worden met een doek, wat hem zeer verstoort. Ter voorkoming van (risicovolle) schade aan auto’s zijn er diverse oplossingen op de markt.

Gevaarlijke overlast
Landelijk hebben de steenmarters al begin dit jaar het nieuws gehaald door hun voorliefde voor rem- en bougiekabels van auto’s door de daarin verwerkte visolie of silicone die naar vis ruikt. Het doorbijten van deze kabels zouden autobranden hebben doen ontstaan. Ook zonder dit relatief extreme gevolg is de overlast evident. Als lapmiddelen worden op internet mottenballen, menselijke urine en WC-blokjes genoemd. Een rondgang langs garages leert dat de steenmarter al in IJsselmuiden huis houdt. Autobedrijven Goedkoops en Nentjes hebben tot nu toe geen schadegevallen gehad. Wel heeft Nentjes verhalen gehoord over doorgebeten kabels van auto’s in het centrum van IJsselmuiden. Arie van den Belt heeft binnen zijn autobedrijf veel ervaring met schade door steenmarters. Onder andere heeft zich een klant van de Grafhortserweg gemeld en een klant aan de Groenendaal kwam binnen een paar weken zelfs twee keer nieuwe bougiekabels halen. Om deze schade te voorkomen, verkoopt Van de Belt speciale anti-marterspray en er kan een zoemer onder de motorkap ingebouwd worden dat met een hele hoge toon marters verjaagt. Arie vertelt dat her risico het grootst lijkt als men tussen twaalf en vier uur ’s nachts thuiskomt, bijvoorbeeld van ploegendienst. De warme motor lokt dan de steenmarters.

Beurt aan Kampen
Dorpsbelangen Wilsum dringt er bij de politiek op aan om de beschermde status van de steenmarter op te heffen. ”De politiek moet bij de tijd blijven en erop letten dat hun regelgeving nog klopt”, merkt Alfred Boeve op. Per 1 januari volgend jaar gaat het landelijk beleid over naar de provincie (zie onderaan) en met de provincie heeft hij als voorzitter van de vereniging ook al contact gelegd. Voor Kampen zelf vormt de IJssel tot nu toe een natuurlijke barrière maar ongetwijfeld zal het een kwestie van tijd zijn voordat de steenmarter meegenomen wordt onder de motorkap of zelf de bruggen ontdekt. Vroeger kon Kampen haar stadspoorten sluiten voor ongenode gasten, hoewel de marter door kleine openingen kan. De stadsmuren stammen echter uit ver vervlogen tijden in tegenstelling tot de steenmarter, ookwel fluwijn genoemd. Die komt eraan!

Zie ook:
• Meldpunt Dorpsbelangen Wilsum
• De steenmarter (Zoogdiervereniging)
• Een fascinerend en fantastisch dier
• Wet natuurbescherming (provincie Overijssel)