Heelhuids naar Lelystad vervoerd en in onderzoekshal geplaatst

De uit de IJssel gelichte middeleeuwse kogge is naar Lelystad gebracht en naast museum Nieuw Land in het speciaal daarvoor gebouwde conserveringsstation geplaatst. De gehele operatie werd met de hoogste precies uitgevoerd onder de nodige belangstelling. Diverse bestuurders waren aanwezig samen met veel media en publiek. De volgende fase in het langdurige project is geslaagd en werd feestelijk gevierd.

Na bijna een week in Kampen geëxposeerd te zijn aan de IJsselkade, is de kogge over water naar Lelystad getransporteerd. Zo dramatisch als het vertrek uit Kampen was, zo uitbundig vond de inhuizing plaats, oftewel het overplaatsen van de kogge vanaf het ponton in het conserveringsstation. In restaurant De Cantine, dat tegen museum Nieuw Land aanligt, werden pers en genodigden welkom geheten door Benno van Tilburg, werkzaam bij het Maritiem Depot van Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed op Batavialand (zie onderaan). Hij stelde de sprekers voor waaronder Wouter Waldus, projectleider, Hans Maris, directeur Batavialand en Ben Broens, programmadirecteur Ruimte voor de Rivier bij Rijkswaterstaat. Hij overhandigde Maris een Jacobakan om, als het project slaagt, later samen bier uit te drinken.

Ook de burgemeesters Horselenberg (Lelystad) en Koelewijn (Kampen) spreken een kort woordje. Zij troffen elkaar al eerder bij het bereiken van het hoogste punt van het station (zie onderaan). Margreet Horselenberg geeft aan er niet meer bij te zijn als de IJsselkogge over drie jaar teruggaat naar Kampen omdat ze per 1 september haar ontslag heeft ingediend. ”Ik kom echter zeker nog even om het hoekje kijken”, vertelt ze. Bort Koelewijn vergelijkt het weggeven van de IJsselkogge met het ”tijdelijk uitlenen van je kindje aan het ziekenhuis in het vertrouwen dat ‘ie beter terugkomt”. Daarna vertrekken ze naar buiten om zich voor te bereiden op een welkomschot als de kogge aan land komt. Beiden doen oordopjes in en schrikken niet terug van de kanonnen. Horselenberg heeft ze vaker afgeschoten en Koelewijn is als ervaren carbidschutter bekend met vergelijkbaar schiettuig.

Dan gaat het inhuizingsproject echt beginnen. Er is een mammoettruck van stal gehaald die de oplegger, met daarop de IJsselkogge, naar het conserveringsstation zal rijden. Dit kost de nodige tijd want alles gebeurt met veel voorzichtigheid. De truck moet een minieme helling nemen en dat wordt zeer omzichtig gedaan. In de tussentijd licht Benno van Tilburg het gehele project toe aan het samengestroomde publiek en de toekijkende jongeren die stage lopen op de werf (“er is nu toch even niemand aanwezig en aan het werk op de werf”). De operatie duurt zo lang dat zelfs Van Tilburg een moment uitverteld raakt. Als de mammoettruck uiteindelijk van het ponton af komt, klinkt er bazuingeschal.

Op 19 februari 2016 om 11u48 komt de kogge na 600 jaar weer aan land en vuren Margreet en Bort de kanonschoten af. Het bescheiden spektakel vindt plaats onder toeziend oog van de Batavia, een reconstructie van het VOC-schip uit de 17e eeuw, waarnaar werf, haven en winkelgebied zijn genoemd alsmede de stichting waarin onder andere Nieuw Land Erfgoedcentrum is vertegenwoordigd. De truck voor uitzonderlijk zwaar transport rijdt soepel langs het publiek en steekt dan terug alsof het niets is. Het parkeren van de oplegger tussen de betonpilaren wordt echter weer een uiterste precisieklus.

Onder het publiek zijn enkele toeristen die met hun neus in de boter vallen. Een echtpaar uit Zoetermeer verblijft in een hotel te Emmeloord en dacht ”even” een dagje Batavia te doen. Bezoekers uit Sneek kwamen eigenlijk voor een tentoonstelling. Maar er is ook een echtpaar uit Amsterdam dat speciaal voor dit gebeuren komt na het op TV gezien te hebben. Daarnaast lijkt de helft van het publiek uit Kampen te komen. Pers en geïnteresseerden maar ook bestuurders, zoals Gerrit Jan Veldhoen, die als Kamper wethouder waterveiligheid in zijn portefeuille heeft, en Bert Boerman die behalve Kampenaar ook gedeputeerde is bij de provincie en daar verantwoording draagt voor het project. Om aanwezig te kunnen zijn, neemt de Commissaris van de Koning zelfs zijn taken waar. Na lang passen en meten schuifelt de enorme oplegger onder de IJsselkogge vandaan. Werkmannen feliciteren elkaar en burgervader Koelewijn kijkt glunderend naar spreekstalmeester Van Tilburg.

De IJsselkogge is voor de komende jaren definitief geland in Lelystad. Het conserveringsstation bleef tot maandag aan de voorkant geopend maar is inmiddels gesloten. Afgelopen maandag is het onderzoek gestart naar de staat van het schip en zal bekeken worden wat de mogelijkheden tot restauratie zijn. Uiteindelijk zal er een conserveringsbesluit genomen worden of het scheepswrak daadwerkelijk gerestaureerd gaat worden. Het publiek kan vanaf april de verrichtingen volgen vanuit een publiekssluis die nog in aanbouw is. Voorlopig heeft de IJsselkogge rust. In zijn column (zie onderaan) schetst Uienpeller hoe de IJsselkogge zelf de afgelopen week beleefd heeft. Het is onbekend hoeveel stormen de kogge in de Hanzetijd heeft doorstaan maar de storm van aandacht in de voorbije weken en maanden heeft ze zeer goed gedragen. Nu mag de IJsselkogge weer gaan rusten en zal vertroeteld en verkwikt worden.

Zie ook:
• Conserveringshal volop in aanbouw (nov. 2015)
• Hoogste punt conserveringsstation bereikt (nov. 2015)
• Column: ”Hier hang ik nu” (Uienpeller)