Fraude onder de loep en datum van betaling

Aan de ene kant de handhaving en aan de andere kant de betaaldatum. De bijstandsuitkering ligt in Kampen twee keer onder een vergrootglas. De controle wordt geïntensiveerd om fraudeurs (eerder) te ontmaskeren en er wordt toegewerkt naar een andere uitbetalingsdatum. Twee geliefden in de bijstand hadden niet gemeld dat zij samenwonen en de 12e als betaaldatum brengt mensen in problemen. Op het stadhuis werd over dit laatste een ’stadsgesprek’ georganiseerd. Daar werden meerdere partijen bij betrokken inclusief ervaringsdeskundigen, oftewel de bijstandontvangers zelf.

Misbruik
De sociale recherche heeft afgelopen jaar een man en een vrouw opgespoord die beide een bijstandsuitkering ontvangen en al ruim twee jaar een gezamenlijke huishouding voeren. Dat had de vrouw niet doorgegeven aan de gemeente die zo voor ruim €42.000 het schip in ging. Het geld wordt teruggevorderd. Zeven bijstandsaanvragen zijn niet in behandeling genomen doordat de aangeleverde gegevens niet klopten. Volgens de gemeente is ”de sociale recherche meer zaken op het spoor is en blijft die intensief controleren.”
Verantwoordelijk wethouder Jan Peter van der Sluis heeft overleg gevoerd met de sociale recherche. In Kampen komt relatief weinig fraude voor. ”Zijn de mensen in Kampen braver ,” vroeg de wethouder zich af, ”of schiet de controle tekort?” In andere gemeenten worden zo’n acht situaties per jaar onderzocht maar in Kampen vorig jaar maar twee. Dat wordt nu steviger controle ingezet.
Volgens Van der Sluis ”lijkt dit hard maar is het uiteindelijk sociaal en rechtvaardig.” Het aantal handhavers in Kampen is onlangs uitgebreid en de banden met de regionale sociale recherche in Zwolle zijn aangehaald. Van der Sluis geeft aan dat er ”qua signalering nog een weg te gaan is”.

Betaaldatum
De Wet Werk en Bijstand uit 2004 is in 2015 vervangen door de Participatiewet. Gemeenten zorgen ervoor dat de uitvoering klopt. In Kampen vindt de uitbetaling achteraf plaats op de 12e dag van de nieuwe maand. In andere gemeenten is dat vaak aan het einde van de maand is, zoals ook salaris en andere uitkeringen veelal aan het einde van de maand worden uitbetaald. Ook de vaste lasten moeten dan worden betaald. Vorig jaar stelde Marijke Dorst (GroenLinks) de situatie, die bijstandsgerechtigden in problemen brengt, aan de orde in de commissie Inwoners. Toenmalig wethouder Veldhoen pakte dit voortvarend op. Feitelijk ligt dit thema in het verlengde van het Armoededebat dat eveneens vorig jaar werd gelanceerd. Daarnaast begon Janita Tabak (PvdA) een lotgenotengroep op Facebook onder de naam ’Rondkomen in (jouw) Kampen’, afgekort RijK. Onder aanvoering van Patricia Klaus presenteerde deze groep zich samen met andere initiatieven in juni aan de gemeenteraad (zie onderaan). Vanuit de inwoners zelf werd zo (verborgen) armoede in Kampen op de kaart gezet. In het nieuwe coalitieakkoord is armoede als aandachtspunt opgenomen.

Stadsgesprek
Op het stadhuis is er een ’stadsgesprek’ georganiseerd waarbij ambtenaren aanwezig waren plus een delegatie van RijK en betrokken partijen als Humanitas en DeltaWonen. De woningcorporatie ziet graag de huur betaald op de eerste van de maand maar moet ook regelingen treffen door de late betaaldatum van de bijstandsuitkering aan tal van huurders. Ongeveer 70% van de ongeveer 880 Kamper bijstandontvangers hebben geen andere inkomsten maar worden zo wel de dupe van de ongeveer 30% die wel (gekorte) neveninkomsten hebben. Op de bijeenkomst was men eensgezind over een gewenste betaaldatum rond de 25e of 27e, zoals in een ver verleden ook gold.
Tegenover Kamper Nieuws heeft wethouder Van der Sluis verzekerd dat hij volledig wil meewerken aan het verschuiven van de betaaldatum. Wel wil hij wel eerst alles goed op een rijtje hebben. Binnen een jaar verwacht hij de wijziging door te kunnen voeren. De huidige datum is decennia geleden vastgesteld toen de Algemene Bijstandwet (1965-1996) nog gold. Die werd in 1996 ingrijpend gewijzigd en de opvolgende Algemene bijstandswet (1996-2004) werd vervolgens 61 keer gewijzigd. De huidige Participatiewet zal nu bij de uitvoering in Kampen op één cruciaal punt gewijzigd worden.

Zie ook:
• Armoede buiten gemeente om op de kaart gezet