Het Joodse inwijdingsfeest Chanoeka, dat officieel acht dagen duurt, valt om de paar jaar samen met het christelijke Kerstfeest en zo ook dit jaar. In Kampen heeft de vereniging ‘Vrienden van Synagoge Kampen’ gekozen om de viering op kerstavond te organiseren. Bij de voormalige synagoge zal opperrabbijn Binyomin Jacobs en ’opperburger’ Sander de Rouwe de negenarmige kandelaar ontsteken.

Terugkeer
Vorig jaar was de synagoge, die tegenwoordig onderdeel uitmaakt van Stedelijk Museum Kampen, niet beschikbaar. De viering werd toen geïmproviseerd gehouden voor het gemeentehuis. De foto’s bij dit artikel zijn van vorig jaar evenals de videoregistratie onderaan. Het jaar daarvoor vond de viering besloten plaats in de synagoge vanwege de coronamaatregelen. Het jaar daarvoor werd Chanoeka in Kampen voor het eerst bij de voormalige synagoge gevierd (zie onderaan), waar de St. Annakapel sinds 2016 als locatie diende.
Opperrabbijn Jacobs komt voor het vierde achtereenvolgende jaar naar Kampen voor de viering. Samen met burgemeester Sander de Rouwe zal hij op kerstavond om half acht de lampen ontsteken van de ’chanoeka’. Daaraan ontleent het Chanoekafeest zijn tweede naam als Lichtjesfeest. De negenarmige kandelaar (chanoeka) dient net verward te worden met de zevenarmige kandelaar (menora), die gemaakt werd uit massief goud. De Rouwe zal een eerste licht (sjamasj) ontsteken en dit geven aan Jacobs om de andere acht lichten te ontsteken.

Herinwijding
Chanoeka is het Joodse feest van de herinwijding van de tempel van Jeruzalem in 165 voor Christus. Dan wordt het zogeheten oliewonder herdacht en gevierd dat toen daar plaatsvond. De Makkabeeën waren een groep priesters binnen het geloof die zwaar onderdrukt werden. Onder leiding van Makkabee Juda kwamen zij voor zichzelf op en zorgden ze ervoor dat ze land veroverden en meer te zeggen kregen in de wereld.
Het doel van de strijd was om uiteindelijk Jeruzalem te heroveren op de Grieken. Dat lukte wel maar de Grieken hadden complete tempels vernietigd, inclusief een menora die licht zou moeten geven. Als in een wonder werd een kruik gevonden met genoeg olie om de menora opnieuw te doen branden. Nieuwe olie bleek niet nodig want de kruik was vanzelf bijgevuld. Acht dagen bleef dat zo doorgaan. Dit wonder wordt nog altijd gevierd tijdens de acht dagen van Chanoeka.

Struikelstenen
De Rouwe en Jacobs zullen na het ontsteken van het licht het woord doen en vervolgens zal het Israëlische volkslied Hatikvah en het lied Maoz Tsur worden gezongen. De klezmerband Mishmash van Quintus zal het geheel begeleiden met feestelijke klezmermuziek zoals in mei The Klezmer Society speelde in de binnenstad speelde (zie onderaan).
Initiatiefnemer Marco Hulsebos zal tenslotte vertellen over de liederen die hij heeft gecomponeerd bij de zogeheten struikelstenen waarvan vooralsnog de laatste in Kampen ruim een jaar geleden is gelegd (zie onderaan). Burgemeester Sander de Rouwe keert ’s avonds terug naar zijn christelijke wortels als hij de lezing verzorgt in de kerstnachtdienst in de Bovenkerk. Dan vangt het christelijke lichtfeest aan.

Zie ook:
• Joodse muziek en verhalen tijdens stadswandeling (video)
• Chanoekaviering dit jaar niet aan de IJsselkade (2021)
• Laatste struikelsteen in stilte gelegd (2021)
• Vernieuwde Joodse Galerij in voormalige synagoge (2019)
• Chanoekaviering bij voormalige Kamper synagoge (2018 – video)