Eerste geslaagde dialyse wereldwijd 80 jaar geleden in Kampen

Vandaag is het tachtig jaar geleden dat dr. Willem Kolff de eerste geslaagde nierdialyse uitvoerde in het stadsziekenhuis van Kampen. Met behulp van een bijna provisorisch te noemen kunstnier schreef hij wereldgeschiedenis. De Nierstichting staat erbij stil met een netwerkbijeenkomst waar een nieuwe documentaire wordt gelanceerd. RTV Oost zendt vandaag ook een documentaire uit over tachtig jaar dialyse.

Kunstnier
Op 4 april 1943 sloot dr. Willem Kolff (1911-2009) in het stadsziekenhuis in Kampen de ernstig zieke nierpatiënt Janny Schrijver rechtstreeks aan op de kunstnier. Zij kon daardoor in leven blijven al stierf ze precies een maand later toch – aan andere complicaties. Een grote stap was gezet want voor het eerst in de geschiedenis had een patiënt geleefd met een kunstnier.
Sinds deze uitvinding in Kampen hebben meer dan 20 miljoen mensen hun leven te danken aan het werk van Kolff. Jaarlijks krijgen over de hele wereld honderdduizenden mensen een medische behandeling die zonder zijn werk niet mogelijk zou zijn geweest.

Levenswerk
Willem Johan Kolff (roepnaam Pim) was geboren in Leiden als oudste zoon in een artsengezin. Hij trad in de voetsporen van zijn vader en zag in 1938 als jongste assistent-arts in het Academisch Ziekenhuis in Groningen een patiënt sterven aan een chronische nierontsteking. De wetenschap had nog geen antwoord op falende nieren en Kolff maakte het oplossen van het ’nierenvraagstuk’ zijn levenswerk.
Kolff maakte in Groningen een aantal testmodellen maar vertrok uit Groningen na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. In Kampen werd hij de eerste voltijds internist in Stadsziekenhuis De Engelenbergstichting in Kampen. Dat gebouw overleefde ternauwernood sloopplannen uit 1994 en heropende in 2005 als Woonzorgcentrum Myosotis. De werkkamer van Kolff met zijn kunstnier is daar nog te bezichtigen.

Documentaires
Jonathan Marks heeft een documentaire gemaakt over de eerste jaren van Kolff in Kampen. Hij spreekt met dr. Scribner, licht de opkomst van thuisdialyse uit in de jaren zeventig en werkt toe naar een draagbare of te implementeren kunstnier. Marks staat stil bij de ASN Kidney Week in november 2022 en Sander De rouwe komt aan het woord als huidig burgemeester van Kampen.
RTV Oost zendt vandaag ieder uur een documentaire uit die is opgenomen in Kolffs oude werkkamer in het voormalige Kamper stadsziekenhuis.

Consortium
De documentaire van Marks sluit af met een oproep aan ondernemers om een internationaal consortium op te richten voor nieronderzoek. Dat sluit aan op de netwerkbijeenkomst die ’s ochtends in Eindhoven wordt gehouden voor bedrijven, onderzoekers en patiënten. Centraal zullen de innovaties staan voor de behandeling van nierfalen. Het treffen wordt georganiseerd door de Nierstichting, de Willem Kolffstichting en het IMEC/Holst Centre. Dit laatste is een onderzoeksinstituut gespecialiseerd in medische technologieën.
De Willem Kolffstichting in Kampen hoopt later dit jaar nog aandacht te besteden aan deze memorabele dag waarop precies tachtig jaar geleden de eerste nierdialyse plaats vond.

Zie ook:
• Verzameling dokter Kolff online te raadplegen (2018)
• ”Alle waarden draaien om” (video – 2020)
• Stop voor de Witte Stok (video – 2018)