Inventief project The Great Bubble Barrier start niet geheel vlekkeloos

Plastic soep, oftewel kunstof zwerfafval, in open wateren als rivieren en meren is zeer ongewenst. Drie zeilvriendinnen uit Noord-Holland bedachten een opruimmethode. Na een lange voorbereiding en dankzij een prijs gaan ze hun idee deze week in de praktijk testen. De IJssel voor het strandje naast de Stadsbrug is de uitverkoren plek. Om de proef en public uit te voeren en vanwege de gunstige stroming. Die veroorzaakte echter meteen de eerste problemen.

Groot risico voor milieu
Plastic soep in zeeën en oceanen ontstaat door ”plastic afval dat we op straat weggooien en door visnetten die in het water achterblijven maar ook door het wassen van synthetische kleding en tanden poetsen” aldus de Plastic Soup Foundation. Het vormt een gevaar voor scheepstransport, dierenwelzijn en de gezondheid van mensen. Bij schepen kan het het roer beschadigen of het koelsysteem binnendringen. Dieren kunnen het als (onverteerbaar) voedsel zien en miniscule plastic deeltjes dringen al de menselijke voedingsketen binnen. Plastic vezels worden aangetroffen in bier, suiker en honing. Microplastics worden ook bewust gebruikt als scrubmiddel in tandpasta en verzorgingsproducten waardoor ze ook in het milieu terecht komen.

The Great Bubble Barrier
Voor Anne Marieke Eveleens, Saskia Studer en Francis Zoet begon de ergernis tijdens het zeilen waarbij ze veel plastic afval in het water passeerden. Daarop bedachten ze een scherm van luchtbellen (bubble barrier) onder water die plastic naar de oever moet drijven waar het eruit gevist kan worden. In juli 2016 won The Great Bubble Barrier de eerste prijs bij de Plastic Free Rivers Makathon van waterleidingbedrijf PWN en Rijkswaterstaat. Daarmee konden ze een proef op gaan zetten in de IJssel. In mei hebben de dames verschillende opstellingen getest bij het kennisinstituut Deltares en metingen verricht om de schaling naar de IJssel zo soepel mogelijk te laten verlopen. Afgelpoen maandag was het zover en begonnen de voorbereidingen ter plaatse. Vlak boven de rivierbodem, van de landtong naast het strandje tot het begin van het hefgedeelte van de Stadsbrug, werd er vlak boven de rivierbodem een buis gelegd. Door gaatjes in de buis worden luchtbellen uitgeblazen die het luchtscherm vormen. Schepen noch vissen ondervinden hier hinder van.

Prijzen en nominaties
Naast de Makathonprijs van PWN en RWS voor innovatieve oplossingen om plastic uit rivieren te verwijderen, won het idee van The Great Bubble Barrier de tweede prijs en de publieksprijs van Our Oceans Challenge, een initiatief vanuit de maritieme industrie om duurzame initiatieven te belonen. Daarnaast is de vinding genomineerd voor de Waterinnovatieprijs van de Unie van Waterschappen. In de categorie ’schoon water’. Er zijn vier categorieën met elk drie kanshebbers waarvan op 27 november de winnaar bekend wordt gemaakt. Expeditieleidster Francis Zoet was vorige week te gast bij RTL Z (zie video onderaan, na vijf minuten komt Zoet aan het woord). De sociale onderneming, in welke vorm het initiatief inmiddels is gegoten, als startup genomineerd was voor de Accenture Innovation Awards. Deze jaarlijkse prijs voor de meest innovatieve producten en diensten van Nederland werd niet binnen gesleept.

Knik in de kabel
Op de bovenste foto wordt het vangnet aan een drijvend blauw gedeelte bevestigd. Op de foto daarna is het luchtscherm onder water te herkennen aan de donkere strook, de luchtbellen die aan de wateroppervlakte te zien zijn. In de strook is een knik te herkennen die is ontstaan door de sterkere stroming in het midden van de rivier. Op de derde foto hierboven is gisteren het net in het water gehangen en werd gepoogd de bellenblaasbuis recht te leggen. Na Kampen hoopt Zoet het luchtscherm in meer plaatsen te proberen, zoals in Zwolle en Zutphen waarmee ze al contact heeft gelegd.

Vooraf geen verwachting
Ofschoon expeditieleidster Zoet Kamper Nieuws al kort te woord stond, vindt vandaag, vrijdag, een officieel persmoment plaats en zal naar verwachting bekend worden gemaakt of het gelukt is. De buis met een lengte van zo’n tweehonderd meter blijft drie weken liggen. Dit is een nieuw experiment en er zijn nog niet eerder onderzoeken naar gedaan. Derhalve kan Zoet geen inschatting geven hoeveel plastic wordt opgevangen alvorens het in het IJsselmeer verdwenen zou zijn. De verslaggever komt met een suggestie waarop ze lachend doch vertwijfeld reageert. Nee, ze durft ook niet in te schatten of er misschien nog flessenpost onderschept wordt.