Verbinding en uitwisseling verhalen tussen veteranen en jeugd

Op Bevrijdingsdag zijn er in het hele land vrijheidsmaaltijden georganiseerd. Ook in Kampen werd jeugd uit de Tweede Wereldoorlog en jeugd van nu uitgenodigd om aan de eettafel elkaar te ontmoeten en verhalen uit te wisselen. De Kamper ’eettafel’ stond in de Stadsgehoorzaal en burgemeester Sander de Rouwe was de gastheer. Naast de oorlog in Europa kwamen ook de oorlogen in Nederlands-Indië ter sprake.

Overdracht
Tijdens de Nationale Herdenking op 4 mei was de toon al gezet. De tijd begint te dringen om getuigen uit de eerste hand van de Tweede Wereldoorlog te spreken. Op de Dam vertelde een Sintimeisje over wat ze allemaal nog niet wist over de verschrikkingen van de oorlog voor de vervolgde Sinti en de Roma (woonwagenbewoners). In de Stadsgehoorzaal formuleerde Sander de Rouwe het alsvolgt: „Onze kinderen uit groep 8 vormen de eerste generatie die niet meer kan vragen: ’Opa, oma, vertel eens over de Tweede Wereldoorlog.’ En daarom is deze bevrijdingsmaaltijd belangrijk.” Andries Heidema, commissaris van de Koning in Overijssel, had de Kamper burgemeester gevraagd een vrijheidsmaaltijd te organiseren. Daarop nodigde de Kamper burgemeester een aantal inwoners op (hoge) leeftijd en jeugd van basisscholen uit.

Gesprekken
Zo’n twintig Kamper veteranen en een vergelijkbaar aantal leerlingen van Kamper scholen namen plaats in de Oude Foyer en de Schoolfoyer van de Stadsgehoorzaal. Na het welkom door De Rouwe aan de ”hoofdgasten” (kinderen van nu) en de ”eregasten” (kinderen van toen) kwamen de gesprekken goed op gang. Sommige kinderen hingen aan de lippen van de ouderen. Eén dame had een grote kaart meegenomen van de Indische Archipel en wees het Jappenkamp aan waar ze gevangen had gezeten.
Een andere man kon over drie oorlogen vertellen uit zijn jeugd: de Tweede Wereldoorlog met Duitsland, de oorlog met Nederland om Nederlands-Indië en de Indische oorlog onder Soekarno. Weer een andere veteraan had halve en hele centen en benzinebonnen bij uit de Tweede Wereldoorlog plus een zwart-witfoto van de Bevrijding: „Ik klom op alle tanks van de bevrijders. Ik was een kwajongen hoor!”

Verhalen
Het was De Rouwe opgevallen dat in gesprekken met ouderen de Tweede Wereldoorlog altijd wel een keer ter sprake komt. En wat volgens hen niets bijzonders is, is dat volgens De Rouwe wel. Zo had hij in de loop van de tijd mensen uitgenodigd voor de vrijheidsmaaltijd. Desondanks werd de Stadsgehoorzaal pas vier dagen van tevoren geïnformeerd en gevraagd mee te werken.
Het recept voor de Vrijheidssoep is op te vragen bij het Nationaal Comité 4 en 5 mei en samen met goed belegde broodjes kreeg de maaltijd vorm. Zijn twee secretaresses assisteerden de burgemeester en twee dames van de Stadsgehoorzaal diens directeur Jelle Wouda. Door het land heen verschilden zowel de maaltijd als de locaties, die kerken, scholen of andere gebouwen konden zijn. Ruim 600 vrijheidsmaaltijden zijn er georganiseerd in den lande.

Oorlog
De aanwezige kinderen, van onder andere de Engelenbergschool en De Fontein, vonden het interessant. De aanmeldingen op de scholen waren beperkt gebleven. De Rouwe deed twee oproepen aan hen: ”ga nooit een oorlog beginnen” en ”probeer gelijkheid te creëren”. Op de vraag aan hem en een veteraan hoe dit te rijmen met de oorlog in Oekraïne die het Westen in stand houdt door wapenleveranties, reageerden beiden rustig.
Rusland is de agressor en de oorlog gaat niet uit van de NAVO, dat een pacifistische organisatie blijft, aldus De Rouwe. „En besef,” vult de Kamper burgemeester aan, „dat het wegkijken in de Tweede Wereldoorlog heeft laten zien dat de prijs wel eens veel hoger kan zijn als je aan de zijlijn blijft staan.” Dit dilemma ging voor de kinderen te ver maar in een gemoedelijke sfeer hebben ze de oorlogsverhalen goed opgepikt.

Zie ook:
• Indiëkenner ontdekt dertiende omgekomen Indiëganger (2021)
• Boom van de Vrijheid geplant in Groene Hart (2021 – video)
• Kamper betrokkenheid bij oorlogen (2020)
• Grote belangstelling voor debuterend oorlogsschrijver (2019)