Minder schade in dijken en oevers door sterke daling aantal

Vorig jaar hebben de waterschappen minder muskus- en beverratten gevangen. De dalende populatie betekent minder schade aan waterkeringen en oevers. De landelijke Unie van Waterschappen meldt voor muskusratten een daling van 24% vergeleken met 2016. In onze regio spreekt Waterschap Drents Overijsselse Delta over een daling van 27%. Het graafgedrag van de ratten verzwakt dijken en oevers. Daarmee vormen ze een risico voor de waterveiligheid.

Grote aantallen
Landelijk is het aantal muskusratten gedaald tot bijna 62.000. Het aantal vangsten van beverratten is gedaald tot bijna 1.250. Binnen het werkgebied van WDODelta is er, vergeleken met 2016, een daling van 10.105 naar 7.389 gevangen muskusratten. Naast zijn graafschade is de muskusrat berucht om zijn ongeremde voortplantingsdrift. “Door meer te bestrijden bij de bron neemt de populatie elk jaar af”, vertellen Bart Rosenboom en Johan Goos. De teamleiders Muskusrattenbestrijding lichten dat kort toe: “In het zogenaamde trekseizoen treffen de mannetjes en vrouwtjes elkaar minder bij een lage populatie en vermenigvuldigen ze zich ook minder.” Een vrouwtje kan meerdere keren per jaar een nest werpen. Een spannetje kan jaarlijks zo’n 40 nakomelingen krijgen. Na een draagtijd van 25 tot 30 dagen worden één tot elf jongen geboren, gemiddeld vijf tot zeven. Na zes maanden is een vrouwtje al geslachtsrijp. In het jaar van haar geboorte kan ze dus al haar eerste jongen werpen.

Invasieve soorten
De bestrijding van muskusratten is in Nederland bij wet geregeld. In 2017 is de diersoort op de Europese lijst geplaatst van Invasieve soorten. In België wordt de muskusrat vooral in Vlaanderen bestreden en in Duitsland wordt de muskusrat hoofdzakelijk bestreden in de deelstaat Nedersaksen, dat grenst aan Groningen, Drenthe en Overijssel. De vangsten van beverratten concentreren zich in dit grensgebied met bijna 95% van de vangsten in een strook van 10km langs de grens. Door deze gerichte grensaanpak wordt voorkomen dat beverratten zich over geheel Nederland verspreiden. De beverrat, afkomstig uit Zuid-Amerika, heeft in de Europese winters een hoog sterftecijfer. Doch de zachte winters van de afgelopen jaren doet de populatie in Duitsland sterk groeien met als gevolg een aanhoudende instroom van beverratten in Nederland. De beverrat is in 2016 opgenomen op de Europese lijst van Invasieve soorten.

Wetenschappelijk onderzoek
In 2013 zijn de waterschappen met een grootschalig wetenschappelijk onderzoek begonnen, waarin onder andere onderzocht wordt hoe de bestrijding goedkoper, effectiever en met nog minder dierenleed kan. De resultaten komen in de loop van dit jaar beschikbaar. Voorheen concentreerden in onze regio de muskusratten zich vooral in de waterrijke veenweidegebieden van West-Overijssel en Zuidwest-Drenthe. Ook daar wordt de populatie steeds verder ingedamd en is een kentering gekomen. In de driehoek Zwolle-Kampen-Genemuiden daalt het aantal gevangen ‘waterkonijnen’ de laatste jaren het sterkst in Mastenbroek. Rosenboom en Goos zijn lovend over “onze jongens in het veld” en het geleverde werk: “We krijgen de populatie steeds beter in de greep. Taak is nu om dat vol te houden.” Momenteel wordt er nog slechts een zesde deel gevangen van de piek in het begin van deze eeuw. Nu is het zaak om ook andere gravers te beteugelen zoals loslopende honden. Hiertoe deed het waterschap al eerder een oproep (zie onderaan).

Zie ook:
• Waterstand stabiel – oproep aan kijkers om dijken te sparen