Nedersaksisch sinds vorig jaar officiële taal in Nederland

Op de tweewekelijkse raadsvergadering van gemeente Zwartewaterland, gisteravond, zou de voertaal dialect zijn. Afhankelijk van zijn of haar wortels, mocht ieder raadslid in het eigen dialect spreken. De Gællemuniger Taelkrink had hierom verzocht en de fractievoorzitters waren hiermee akkoord gegaan. Kampen kent ook activiteiten rondom het dialect maar een raadsvergadering is niet haalbaar volgens Henk de Koning.

Dialectmaand
Bij RTV Oost staat de maand maart in het teken van het dialect. Daarnaast is Nedersaksisch erkend als vijfde officiële taal in Nederland. Genoeg aanleiding voor de Gællemuniger Taelkrink om de griffie te vragen in het dialect te vergaderen. Gemeente Zwartewaterland bestaat sinds 2001 en is een fusiegemeente van Zwartsluis, Hasselt en Genemuiden. In gemeente Genemuiden werd al enkele keren eerder in dialect vergaderd.
Gællemuniger werd het meest gepraat gisteravond, vertelt Enrico Kolk na afloop. In de Stadkoerier heeft hij verslag gedaan (zie onderaan). Zijn belangrijkste conclusie luidde dat iedereen de vergadering had kunnen volgen. Het raadsgezelschap was zeer gemêleerd en liep uiteen van Brabants, Amsterdams tot Fries. Toch bleven juist deze ”inboorlingen” Nederlands praten.
Namens de Gællemuniger Taelkrink was Co Mateboer aanwezig. Hij verklaart de grote aandacht voor dialect in Genemuiden uit de geïsoleerde ligging van Genemuiden. Bovendien hebben Hasselt en Zwartsluis ”meer stadse allures”. Mateboer vertelt hoe iemand in dialect ”uit z’n hart spreekt”. Dat is ook één van de argumenten van de Taelkrink. Daarnaast komt er emotie bij en is het confronterend in positieve zin.

Nedersaksisch
Het Nedersaksische taalgebied, waarbinnen meerdere dialecten worden gesproken, strekt zich uit van Groningen tot de Achterhoek en de Veluwe. Op 10 oktober 2018 ondertekende minister Ollongren een convenant dat het Nedersaksisch als een “wezenlijk, zelfstandig en volwaardig onderdeel van de taal in Nederland” erkent. Daarmee werd de streektaal de vijfde officiële taal in het Koninkrijk der Nederlanden. Predikant Klaas van der Kamp gaat regelmatig voor in diensten die in het dialect worden gehouden. Hij vertelt er meer over op zijn website (zie onderaan).
Het Kamper dialect valt niet direct onder het Nedersaksisch maar is er wel aan gelieerd volgens Henk de Koning. In De Brug schreef jarenlang een column op zien Kampers. Dat was niet altijd even makkelijk te volgen maar De Koning erkent ook dat het Kampers een lastig dialect is, zeker om te lezen. Hij betreurt het dat er, voor zover hij zich herinnert, in Kampen nooit een raadsvergadering in de streektaal is gehouden. De vele ’import’ in de gemeenteraad hoeft geen probleem te zijn want in Zwartewaterland bleek dat ook het geval te zijn en mocht men natuurlijk ook gewoon Nederlands spreken.

Kampers
Buiten het gemeentehuis zijn er wel initiatieven in Kampen om het dialect levend te houden. Jaren is er een ‘Dictee op zien Kampers’ georganiseerd en vorige week kwam daar het luchtigere ‘Pubkwis op zien Kampers’ voor in de plaats. Het concept was opgezet door een gezamenlijke werkgroep van Bibliotheek Kapen, Stadsarchief Kampen en Jan van Arkel Stichting. Tijdens de ‘Pubkwis op zien Kampers’ draaide het om kennis over de Kamper taal en waar dat gesproken wordt. Wie is het meest vertrouwd met Kamper gezegdes? Welke deelnemer raadt als eerste het missende woordje in een Kamper liedje? En waar is toch die foto in Kampen gemaakt?
Vorige maand had het Stadsarchief een verkiezing opgezet voor het mooiste Kamper woord. Met 20% van de stemmen werd ’Koekediefien’ uitverkozen. Eervolle vermeldingen waren er voor ‘sinksôêze’ (oorveeg) en ‘drötnöttel’ (kluns). Voor de import-Kampenaren is er ook een Kamper Woordenboek beschikbaar.
Welkom in Noord-Nederland. Welkom bij het Nedersaksische taalerfgoed.

Zie ook:
• Dialectvergadering geeft mengeling tussen ABN en plat (de Stadkoerier)
• Erkenning voor Nedersaksisch (Klaas van der Kamp)