Mandconstructie met stroomscherm verplaatst en afgezonken

Maandag 14 september 2015, 07u27, Loswal, Kampen. Het begin van een gewone werkdag. Het begin van een gewone werkweek. Of toch niet? Er staan bijzondere auto’s geparkeerd. Er zijn bijzondere vaartuigen aangemeerd. Met een enorme stalen constructie op een ponton. Nee, dit wordt een bijzondere dag en de start van een bijzondere periode. Na jaren voorbereiding en overleg wordt nu echt begonnen met de berging van de middeleeuwse kogge die in 2011 werd gevonden net buiten de Buitenhaven van Kampen.

Enkele mannen van HEBO maritiemservices B.V. zijn al druk doende met de voorbereidingen. Dit bedrijf uit Zwartsluis gaat de bergingsklus klaren. Vervolgens arriveren medewerkers van Rijkswaterstaat die met hun schip de boeien gaan uitzetten voor de vaarroute. De mannen in fel oranje overalls zijn wel iets zenuwachtig en er klettert een mobieltje op de grond. Op de vaartuigen van HEBO was al een grote hoeveelheid proviand aan dek gebracht en nu volgt hetzelfde bij Rijkswaterstaat. Het wordt een lange dag en sommige medewerkers blijven bivakkeren op het water.

Rond tien uur is het grote moment daar en wordt er afgevaren. Achter de enorme hijskraan volgt het ponton met de enorme stalen constructie en het schip van RWS. Het kleine begeleidingsschip van HEBO heeft de uitdagende naam Avontuur 2. Bij Seveningen wordt even geaarzeld maar dan wordt er verder gevaren richting Buitenhaven. RWS begint met het uitzetten van de boeien en HEBO positioneert de ponton en de hijskraan. Nadat de hijskraan letterlijk en figuurlijk is verankerd, wordt de constructie in de takels gehangen. Als het eenmaal los boven het ponton hangt, vaart het ponton terug richting Loswal. Zeer langzaam en nauwkeurig, met lieren langs de hijskraan in de IJssel gespannen om het hangende gevaarte te sturen, wordt de mandconstructie te water gelaten.

Op de Veerweg, de dijk langs de IJssel, verzamelt zich steeds meer publiek. Onder hen mengt zich ook Wouter Waldus, als projectleider verantwoordelijk voor de gehele operatie. Samen met hoofdzakelijk Brunnepers wacht hij in spanning af tot er witte rook uit de pijp van het schip met de hijskraan komt. Tot zijn opluchting ziet Waldus dat alles goed gaat en de constructie op de rivierbodem is beland – zelfs zonder een noemenswaardige schuine positie. Als onderwaterarcheoloog en duiker gaat Wouter Waldus de volgende dag ook het water in. In de videoreportage (zie onderaan) komt hij kort aan het woord.

De constructie ligt nog niet op exact dezelfde positie als de IJsselkogge. Eerst wordt de volgende dag de situatie onder water onderzocht en precies in kaart gebracht. De volgende dagen worden eerst de aak en de punter geborgen alsmede enkele losse houtdelen verspreid over de rivierbodem. De ijzeren mand ligt stroomafwaarts gezien voor de kogge en zal nog twee keer verplaatst worden. Eerst richting Seveningen en vervolgens tot boven de kogge. In de dagen totdat de koggeberging begint wordt gemeten hoe het stroomscherm zich houdt onder de zeer sterke stroming onder water. Dinsdag de 15e gaat de eerste duiker te water op onderzoek uit.

Zoals in het vorige deel geschetst, wordt er geen enkele risico genomen. Alle voorbereidingen en maatregelen zijn overtrokken en zwaar aangezet. Je kunt immers niet bijvoorbeeld aan de constructie nog een uitbreiding lassen als die eenmaal boven de kogge in het water hangt. En veel factoren blijven onzeker. Aan één hoek van de constructie is een grote trechter gefabriceerd waardoorheen alle sediment zal worden afgevoerd. Als dit zich ophoopt op de rivierbodem kan Boskalis erbij geroepen worden om dit op te ruimen. Dat bedrijf is enkele meters verderop de IJssel aan het uitbaggeren. Al met al was er geen spektakel te zien voor het publiek maar het bleef indrukwekkend. Zeker voor de toeschouwers die beseften wat er precies gebeurde. Uit de opmerkingen van deze en gene bleek dat zeker het geval te zijn. Ten tijde van de ontknoping viel er een korte stortbui maar zeker de werknemers van HEBO deerde de regen niet. Uiteindelijk zijn zij als maritiem bedrijf voortdurend in en met water bezig.

Zie ook:
• Berging IJsselkogge (deel 1): Werkzaamheden starten deze week
• Berging IJsselkogge (deel 2): Uitvoering volgens beproefde methodes